Willa Čapka

Pytanie konkursowe 21

Jaki miał zawód ojciec braci Čapków?

Dom o numerze 265 wybudował w latach 1889–1890 úpicki budowniczy Josef Rejsek dla lekarza Antonína Čapka i jego rodziny. Doktor Čapek miał przejąć w Úpicach obowiązki lekarza po Antonínie Teuchmannie, potrzebował więc szybko zapewnić mieszkanie sobie i swojej rodzinie. Odpowiednią działkę znalazł prawie w centrum przyszłego miasta, w którym rozrastała się przemysłowa zabudowa. Josef Rejsek, do którego należała parcela, przygotował dla doktora Čapka plan domu. Wchodziło się po zewnętrznych schodach, które kończyły się miejscem do odpoczynku. Narożne pomieszczenie, które pełniło funkcję gabinetu lekarskiego, było dobrze oświetlone. Za nim znajdowały się trzy duże pomieszczenia mieszkalne. Suterena przeznaczona została na pomieszczenia gospodarcze – kuchnię z przyległym pokojem, spiżarnię, łazienkę z pralnią, piwnicę, składzik, izbę czeladną i stajnię dla pary koni. Antonín Čapek praktykował medycynę w Úpicach przez pełne 17 lat, dopóki poważnie nie zachorował w 1907 roku. Można sądzić, że dzieciństwo spędzone przez Helenkę, Josefa i Karela Čapków w tym domu było szczęśliwe i pełne harmonii. Wychowywali się w przyjemnym otoczeniu domu rodzinnego z ogrodem, w zasięgu ręki mając piękną podgórską przyrodę. Działka kupiona przez doktora Čapka wystarczała do urządzenia rozległego ogrodu, którym pan doktor z chęcią się zajmował. To hobby po ojcu odziedziczył przede wszystkim Karel Čapek i barwnie opisywał je w kilku swoich książkach o ogrodnictwie. 

W 1907 roku chory już doktor Čapek poddał się namowom żony Boženy, której życie w Úpicach wydawało się zbyt wiejskie. Przeprowadzili się do Pragi na ulicę Říční 11. Córka Helenka była już w tym czasie zamężna i mieszkała w Brnie, Josef studiował w szkole artystyczno-przemysłowej w Pradze, Karel uczył się w brneńskim gimnazjum. Państwo Čapkowie sprzedali swój úpicki dom synowi fabrykanta Ludvíka Morawetza – Richardowi. Sprzedali także młyn w Hronovie. Doktor Čapek zrezygnował też z prezesowania w miejskiej kasie oszczędnościowej i z innych zobowiązań publicznych. 

Božena Čapková zmarła 14 kwietnia 1924 roku w Pradze w wieku pięćdziesięciu ośmiu lat. Po jej śmierci doktor Antonín Čapek mieszkał w Pradze u synów w nowo wybudowanym domu jednorodzinnym. Zmarł kilka lat później 4 lipca 1929 roku w wieku 74 lat. 

W latach pięćdziesiątych zlikwidowano przydomowy ogród państwa Čapków. W jego miejscu powstał dworzec autobusowy. W samym domu mieścił się później Dom Pioniera i Młodzieży (Dům pionýrů a mládeže). W 1960 roku na budynku umieszczono tablicę pamiątkową – rzeźbę przedstawiający braci Josefa i Karela Čapków. Dziś w domu mieści się rejonowy komisariat policji. Z historią siedemnastoletniego pobytu rodziny Čapków w Úpicach zapoznać się można na poświęconych im wystawach w Muzeum Miejskim (Městské muzeum a Galerie Julie Wintrové-Mezerové) na úpickim rynku (Náměstí T. G. Masaryka).